نجات

قرآن و کتاب مقدس هر دو معتقد هستند که ابراهیم برای ماموریتی خاص انتخاب شد. در کتاب مقدس آمده است؛ خداوند به اَبرام گفته بود: «از سرزمین خویش و از نزد خویشان خود و از خانۀ پدرت بیرون بیا و به سرزمینی که به تو نشان خواهم داد، برو. از تو قومی بزرگ پدید خواهم آورد و تو را برکت خواهم داد؛ نام تو را بزرگ خواهم ساخت و تو برکت خواهی بود. برکت خواهم داد به کسانی که تو را برکت دهند، و لعنت خواهم کرد کسی را که تو را لعنت کند؛ و همۀ طوایف زمین به واسطۀ تو برکت خواهند یافت.» (پیدایش ۱۲: ۱-۳) همین وعده در قرآن نیز داده شده است: « [خدا به او] فرمود من تو را پیشوای مردم قرار دادم...» (البقره ۲: ۱۲۴)

همه‌ی مسلمانان عید قربان را جشن می گیرند. این عید به مناسبت قربانی که ابراهیم نبی به خدا تقدیم کرد برگزار می شود. در قرآن می خوانیم؛ پس او را به پسرى بردبار مژده داديم و وقتى با او به جايگاه سعى رسيد گفت اى پسرك من من در خواب [چنين] مى ‏بينم كه تو را سر مى برم… (الصافات ۳۷: ۱۰۱-۱۰۲)

با توجه به نظر مسلمانان این اسماعیل بود نه اسحاق. در حقیقت قرآن اشاره نمی کند که اسماعیل یا اسحاق بود. خداوند پیامبر را با قربانی کردن پسرش آزمایش می کند؛ راستى كه اين همان آزمايش آشكار بود و او را در ازای قرباني بزرگي باز رهانیدیم (الصافات ۳۷: ۱۰۶-۱۰۷)

مفسران مسلمان معمولا می گویند این قربانی عظیم به قوچی اشاره دارد که توسط خدا به جای پسر ابراهیم فراهم شد. اما یک قوچ می تواند در مقایسه با پسر ابراهیم قربانی عظیم باشد؟ قربانی عظیم باید اشاره به قربانی دیگری داشته باشد. سوال برانگیز است. آیا خدا به قربانی که در آینده رخ می داد اشاره می کرد؟

در حقیقت، قرآن جزئیات بسیاری از این داستان بزرگ ارائه نمی دهد. بلعکس، کتاب مقدس شرح مفصلی از داستان را به ما می دهد. ما در تورات می خوانیم؛ «و اما ایامی چند پس از این وقایع، خدا ابراهیم را آزموده، بدو فرمود: «ای ابراهیم!» پاسخ داد: «لبیک!» گفت: «پسرت را که یگانه پسر توست و او را دوست می‌داری، یعنی اسحاق را برگیر و به سرزمین موریا برو، و او را در آنجا بر یکی از کوه‌هایی که به تو خواهم گفت، چون قربانی تمام‌سوز تقدیم کن.» پس، صبح زود، ابراهیم برخاسته، الاغ خود را زین کرد و دو تن از نوکران خویش را با پسرش اسحاق برگرفته، هیزم برای قربانی تمام‌سوز شکست و به سوی جایی که خدا به او گفته بود، روانه شد. روز سوّم، ابراهیم چشمانش را برافراشت و آنجا را از دور دید. آنگاه به نوکرانش گفت: «شما همین جا نزد الاغ بمانید تا من با پسر بدان‌جا برویم، و پرستش کرده، نزد شما باز آییم.» ابراهیم هیزم قربانی تمام‌سوز را برگرفته، بر پسر خویش اسحاق نهاد، و آتش و چاقو را به دست خود گرفت، و هر دو با هم می‌رفتند. و اما اسحاق به پدرش ابراهیم گفت: «پدر؟» پاسخ داد: «بله، پسرم؟» گفت: «این از آتش و هیزم، ولی برۀ قربانی تمام‌سوز کجاست؟» ابراهیم پاسخ داد: «پسرم، خدا برۀ قربانی را برای خود فراهم خواهد کرد.» پس هر دو با هم می‌رفتند. چون به جایی که خدا به ابراهیم گفته بود رسیدند، او در آنجا مذبحی بنا کرد و هیزم بر آن چید، و پسرش اسحاق را بسته، او را بر مذبح، روی هیزم گذاشت. آنگاه دست دراز کرد و چاقو را گرفت تا پسر خود را ذبح کند. اما فرشتۀ خداوند از آسمان وی را ندا در داد: «ابراهیم! ابراهیم!» پاسخ داد: «لبیک!» فرشته گفت: «دست بر پسر دراز مکن و کاری با او نداشته باش! اکنون می‌دانم که از خدا می‌ترسی، زیرا پسرت، آری یگانه پسرت را، از من دریغ نداشتی.» ابراهیم سر بلند کرد و پشت سرش قوچی را دید که با شاخهایش در بوته‌ای گرفتار شده بود. ابراهیم رفته، قوچ را گرفت و آن را به جای پسرش، چون قربانی تمام‌سوز تقدیم کرد. پس ابراهیم آن مکان را ’خداوند فراهم خواهد کرد‘ نامید. و تا امروز نیز گفته می‌شود: «بر کوهِ خداوند، فراهم خواهد شد.» فرشتۀ خداوند بارِ دوّم ابراهیم را از آسمان ندا در داد و گفت: «خداوند می‌فرماید: به ذات خودم سوگند، از آنجا که این کار را کردی و پسرت را که یگانه پسر توست دریغ نداشتی، به‌یقین تو را برکت خواهم داد و نسلت را همچون ستارگان آسمان و مانند شنهای کنارۀ دریا کثیر خواهم ساخت. نسل تو دروازه‌های دشمنانشان را تصرف خواهند کرد،» (پیدایش ۲۲: ۱- ۱۷)

در کتاب مقدس میبینیم که مسیح خداوند، عیسی مسیح (س.ع)، کسی است که برای تمام جهان قربانی و فدیه شده است. یحیی نبی گفت: «این است برۀ خدا که گناه از جهان برمی‌گیرد!» (انجیل یوحنا ۱: ۲۹). او به عیسی این عنوان را داد تا نقش او را به عنوان قربانی تاکید کند.

در حادثه‌ای که عیسی مسیح در جواب یهودیان گفت: «پدر شما ابراهیم شادی می‌کرد که روز مرا ببیند؛ و آن را دید و شادمان شد.» (یوحنا ۸: ۵۶) ابراهیم نبی منتظر آمدن عیسی مسیح برای رستگار کردن جهان به عنوان قربانی عظیم بود. او نجات دهنده است، کسی که از پیش در قربانی اسحاق،‌ پیشگویی شده بود.

ابراهیم قربانی شدن عیسی را پیش بینی کرد. سالی یکبار مسلمانان عشق عمیق و حیرت انگیز ابراهیم را به خدا گرامی می دارند که حاضر بود حتی پسر خودش را به خاطر اطاعت از خدا قربانی کند. به هر حال، آیا می دانستید که هر روز از سال ایمانداران حقیقی به عیسی، به واسطه اینکه خداوند حتی از کلمه و روح خود، عیسی مسیح، دریغ نکرد، محبت و عشق عمیق و باشکوه خدا را نسبت به مردم را گرامی می دارند. مسیح نیز پس از آنکه یک بار قربانی شد تا گناهان بسیاری را بر دوش کِشد، دیگر بار ظاهر خواهد شد، نه برای رفع گناه، بلکه تا آنان را که مشتاقانه چشم به راه اویند، نجات بخشد. (عبرانیان ۹: ۲۸)