دەستەواژەی (المسیح) یازدە جار لە قورئاندا بە ئاماژە بۆ عیسا بەکارهاتووە. زۆر کەس بە سادەیی لە ئەم دەستەواژەی تێدەگەن کە مانای "دانەیەکی داندراوە"ە. لە ڕەگی عەرەبییەوە هاتووە "مسح" واتە "بۆ داڕشتن". لە زمانی عەرەبیدا وشەیەکی جیاواز هەیە بۆ "مه سح بو" کە " مه مسوح"ە. وشەی وشه ی عەرەبی پەیڕەوی مۆدێلێکی دیاریکراو دەکەن. بە زیاد کردنی پیتەکان بۆ وشەی پێکهاتەی ڕێزمانی و ماناکە ی دەگۆڕدرێت. کاتێک سەیری پێکهاتەی ڕێزمانی "مەسیح" بکەین، ئەوە ئاشکرایە کە واتە "مه سیح ترین" یان "بە پلەیەکی بەرز، تا ئەو ڕادەیەی کە ئەم تایبەتمەندی زاتی و هەمیشەییە". لێکچوونێکی زۆر هەیە لە نێوان زمانی عەرەبی و عبریدا، وشەی (المسیح)، پاشگری (ئەل) لە هەردوو زماندا جیاوازی دروست دەکات، ئاماژە بە "تایبەت"ی مەسیح دەدات، "ئەل" ئاماژە بە کەسێک دەکات کە پێشتر ناسراوە، پێشتر لە پۆلێکی تایبەت بە خۆی یان یەکێک ناودەبرێت .
مانای (المسیح) زۆر گرنگە وه کاتێک دەیناسین کەعیسا مەسیح تاکە کەسێکه کە لە ئینجیل یان قورئاندا بە "المسیح" ناودەبرێت. هیچ پێغەمبەرێکی تر بەم ناونیشانەوە ناونه بردراون ، ئەوە ئاماژە بە دانەیەکی دەستنیشانکراو (الممسۆح) دەکات.
خودای گەورە بەڵێنی دا بە داودی پاشا کە یەکێک لە ڕۆڵەکانی جیاواز بێت لە پاشاکانی تر:" کاتێک ژیانت تەواو دەبێت و دەچیتە پاڵ باوباپیرانت، من وەچەکەت دادەمەزرێنم، ئەوەی لەدوای خۆت لە کوڕەکانت دەبێت، پاشایەتییەکەی جێگیر دەکەم. ئەو ماڵێکم بۆ بنیاد دەنێت و منیش بۆ هەتاهەتایە تەختەکەی جێگیر دەکەم. من دەبمە باوکی ئەو و ئەویش دەبێتە کوڕی من. خۆشەویستییە نەگۆڕەکەم بۆ ئەو داناماڵرێت، هەروەک چۆن دامماڵی لەوەی لەپێش تۆ بوو. بۆ هەتاهەتایەش لە ماڵەکەم و لەناو پاشایەتییەکەمدا دایدەنێم، هەتاهەتایە تەختەکەی جێگیر دەبێت" ( یه که م ته واریخ ١٧: ١١-١٤)
ئەوە چ جۆرێکە لە مه سح کردن؟ عیسای مەسیح لەگەڵ چیدا مه سح کرا؟
لە نسا ٤ :١٧١، البقرە ٢ :٨٧ و المائدە ٥ :١١٠، قورئان ئاماژە بە "ڕۆح" دەکات دەربارەی عیسای مەسیح.
لە نسا ٤ :١٧١، البقرە ٢ :٨٧ و المائدە ٥ :١١٠، قورئان ئاماژە بە "ڕۆح" دەکات دەربارەی عیسای مەسیح.
النساء ۴: ۱۷۱ " ئه‌ی خاوه‌نانی کتێب زیاده‌ڕه‌وی مه‌که‌ن له ئاینه‌که‌تاندا، جگه له حه‌ق و ڕاستی هیچی تر به ده‌م خواوه مه‌ڵێن، به‌ڕاستی مه‌سیح، عیسای کوڕی مه‌ریه‌م جگه له‌وه‌ی که فرستاده‌ی خوایه (شتێکی تر نه‌بووه)، له دایک بوونه‌که‌ی به‌فه‌رمانی خوا بووه که‌له مه‌ریه‌مدا (به‌رجه‌سته بوو)، عیسا ڕۆح و گیانێکی (تایبه‌تیه) له‌لایه‌ن خواوه به‌خشراوه، ده ئیتر باوه‌ڕی دامه‌زراو به خوایه‌تی خواو به پێغه‌مبه‌رانی بهێنن، هه‌رگیز مه‌ڵێن خوا سیانه (له‌و گوفتاره نابه‌جێ یه) واز بهێنن چاکتره و قازانجتانه، چونکه به‌ڕاستی خوا ته‌نها یه‌ک تاکه خوایه، پاک و بێگه‌ردو دووره له‌وه‌ی که منداڵی ببێت (بوختانی ناقۆڵای وا، چۆن ده‌که‌ن)؟! هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر هه‌مووی ئه‌و خاوه‌نیانه، بێگومان خوا به‌سه که به‌دیهێنه‌رو سه‌رپه‌رشتیاری (دروستکراوانی بێت)."
البقره ۲: ۸۷ " سوێند بێت بێگومان ئێمه ته‌وراتمان به‌خشی به موساو به‌رده‌وام دوای ئه‌ویش پێغه‌مبه‌رانمان ڕه‌وانه كردو به عیسای كوری مه‌ریه‌م به‌ڵگه‌و نیشانه‌و موعجیزه‌ی جۆراو جۆرمان به‌خشی هه‌روه‌ها پشتگیریمان كرد به فریشته (جبرئیل)، ئایا چۆن ده‌بێت هه‌ر كاتێك پێغه‌مبه‌رێكمان ڕه‌وانه كردبێت، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئاره‌زووه‌كانی ئێوه‌دا نه‌گونجا بێت، خۆتان به‌زل زانیوه‌و لووتتان به‌رز كردۆته‌وه‌و بڕواتان نه‌هێناوه، ئه‌وسا ده‌سته‌یه‌كتان (به‌رنامه‌ی خواتان) به درۆ زانیووه‌و هه‌ندێكیشتان پێغه‌مبه‌رانتان ده‌كوشت."
المائده ۵: ۱۱۰" ئه‌وسا (له‌ناو هه‌موو پێغه‌مبه‌راندا ڕوو به عیسای کوڕی مه‌ریه‌م) خوا فه‌رمووی: ئه‌ی عیسای کوڕی مه‌ریه‌م یادی ئه‌و نازو نیعمه‌ته‌ی من بکه‌ره‌وه که ڕژاندم به‌سه‌ر خۆت و دایکتدا، کاتێک من به‌هۆی فریشته جوبره‌ئیلی پیرۆزه‌وه پشتیوانیم لێکردیت، ئه‌وکاته‌ی له بێشکه‌داو به‌پیریش به‌ڕه‌وانی قسه‌ت بۆ خه‌ڵکی ده‌کرد، هه‌روه‌ها کاتێک فێری نووسین و دانایی و ته‌ورات و ئینجیلم کردیت، کاتێکیش له قوڕ وه‌ک شێوه‌ی باڵنده‌ت دروست ده‌کرد به‌فه‌رمانی من، ئه‌مجا فووت پیاده‌کرد، جا ده‌بوو به‌باڵده به‌فه‌رمانی من و کوێری زگماک و به‌ڵه‌کت چاک ده‌کرده‌وه به‌فه‌رمانی من، کاتێکیش مردووه‌کانت به‌زیندوویی به‌فه‌رمانی من له گۆڕ ده‌رده‌هێنایه‌وه، هه‌روه‌ها یادی ئه‌وه بکه‌ره‌وه که شه‌ڕی نه‌وه‌ی ئیسرائیلم لێ لادایت، کاتێک به‌به‌ڵگه ئاشکراکانه‌وه هاتی بۆ لایان، جا ئه‌وانه‌شیان که بێ باوه‌ڕ بوون وتیان: ئه‌مه جگه له‌وه‌ی جادوویه‌کی ئاشکرایه هیچ شتێکی تر نیه."
بۆ تێگەیشتن لە مانای ڕۆح پێویستە سەیری ئەو کتێبانە بکەین کە لە سەرەتادا بۆ ئامۆژگاری قورئان هاتوون : جا ئه‌گه‌ر تۆ (ده‌رباره‌ی ئه‌و شتانه‌ی که بۆمان دابه‌زاندوویت له‌باره‌ی نه‌وه‌ی ئیسرائیله‌وه له شک و گوماندایت، ئه‌وه پرسیار بکه له‌و که‌سانه‌ی که پێش تۆ له ته‌ورات شاره‌زان و ده‌یخوێننه‌وه، سوێند به‌خوا به‌ڕاستی حه‌ق و ڕاستیت له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه بۆ هاتووه، که‌وابوو به‌هیچ شێوه‌یه‌ک گومانت نه‌بێت و مه‌چۆره ڕیزی گوماندارانه‌وه." ( یۆنس ١٠: ٩٤)
ئینجیل باسی چۆنیەتی قسەکردنی فریشتەکەی جیبڕه ئیل لەگەڵ مەریەم ده کات" فریشتەکە وەڵامی دایەوە: «ڕۆحی پیرۆز دێتە سەرت و هێزی خودای هەرەبەرز دەبێتە سایەی سەرت. لەبەر ئەوە ئەو پیرۆزەی لێت دەبێت بە کوڕی خودا ناودەبردرێت(لۆقا : ٣٥).
ئەم ئایەتە قورئانانە بە ڕوونی ئەوە ده ڵیت کە عیسا لە پێغەمبەرێک زیاتر بوو، ئەگەر بە وریاییەوە سەیری بکەین، مه سحی بە ڕۆح به ڕاستی به رابه ره لەگەڵ ڕۆحی پشتیوانی و هێزدا.گرنگە هەندێک لێک تێنه گەیشتن چارەسەر بکرێت، وەک هەندێک لە موسڵمانان بانگەشەی ئەوە دەکەن کە "ڕۆح" واتە ڕۆحی ژیان کە هەر کەسێک هەیەتی (قورئان ١٥ :٢٩ و ٣٢ :٩ و ٣٨ :٧٣) و هەروەها ئیشاره به جیبڕه ئیل ناکات (قورئان ١٦ :١٠٢).
با وردتر سەیری ئەوە بکەین کە قورئان لە مائێدە ٥ :١١٠ سەبارەت بە بەهێزکردن یان پشتگیری له ڕۆحی پیرۆز چی دەیڵێت، ئەو مه سحه پیرۆزە بۆته هۆی ئەوەی کە مەسیح موعجیزاتی زۆر ئەنجام بدات،" ئه‌وکاته‌ی له بێشکه‌داو به‌پیریش به‌ڕه‌وانی قسه‌ت بۆ خه‌ڵکی ده‌کرد، هه‌روه‌ها کاتێک فێری نووسین و دانایی و ته‌ورات و ئینجیلم کردیت، کاتێکیش له قوڕ وه‌ک شێوه‌ی باڵنده‌ت دروست ده‌کرد به‌فه‌رمانی من، ئه‌مجا فووت پیاده‌کرد، جا ده‌بوو به‌باڵده به‌فه‌رمانی من و کوێری زگماک و به‌ڵه‌کت چاک ده‌کرده‌وه به‌فه‌رمانی من، کاتێکیش مردووه‌کانت به‌زیندوویی به‌فه‌رمانی من له گۆڕ ده‌رده‌هێنایه‌وه."
کتێبی پیرۆز وەسفی ئەوە دەکات کە چۆن لەلایەن ڕۆحی پیرۆزەوە لە تە عمید دامه سح ببوو" ئەو شتانە دەزانن کە لە هەموو یەهودیا ڕوویدا، بە دەستپێکردن لە جەلیلەوە دوای ئەوەی یەحیا لەئاوهەڵکێشانەکەی ڕاگەیاند، چۆن خودا بە ڕۆحی پیرۆز و هێز عیسای ناسیرەیی دەستنیشان کرد، ئەوەی دەگەڕا و چاکەی دەکرد و هەموو ئەوانەی ئیبلیس دەستی بەسەریاندا گرتبوو چاکی دەکردنەوە، چونکە خودا لەگەڵی بوو." ( کرداره کان ١٠: ٣٧-٣٨)
ئەلمەسیح سەرەتای کاره کای رادەگەیەنێت،"ڕۆحی یەزدان بەهێزم دەکات، چونکە دەستنیشانی کردووم بۆ مژدەدان بە هەژاران، منی ناردووە بۆ جاڕدانی ئازادی بەدیلگیراوان، هەروەها گەڕانەوەی بینایی بۆ کوێران، بۆ ئازادکردنی ستەملێکراوان و ڕاگەیاندنی ساڵی ڕەزامەندیی یەزدان"( لۆقا ٤: ١٨-١٩)
عیسا مەسیح وەک هیچ مرۆڤێکی تر بە ڕۆحی خودا مه سح کرا. ئەگەر "ڕۆحی خودا" واتە هەناسەی جەستەیی ژیان، وەک هەندێک لە موسڵمانان فێر دە که ن،وا دەبێت هەر مرۆڤێکی ئاسایی ده توانێت موعجیزە بکات.
ئینجیلی پیرۆز بانگەشەی ئەوە دەکات: خودا ڕۆحە(یوحه نا ٤: ٢٤). عیسا وشه بوو، وشەکە خۆی خودا بوو( یوحه نا ١: ١) وشەی هەتاهەتایی خوا (عیسا)، بە ڕۆحی خوایی و جەوهەری خودا. ئەم وشە هەمیشەییەی هەتاهەتایی لەگەڵ خودادا هاتە دەرەوە (یوحه نا ١ :١٤).
ئایا ئەوەندە بەس نییە کە باوەڕ بکەین عیسای مەسیح پێغەمبەرە؟ به رای ئێوه عیسای مەسیح کێیە؟
